Như chúng ta đều biết, phân môn địa lí là một môn học mới đối với học sinh trong chương trình tiểu học lớp 4, có phạm trù rộng lớn và có tính thực nghiệm. Nó không chỉ dừng lại ở việc mô tả các sự vật hiện tượng địa lí trên bề mặt Trái đất mà còn giải thích, phân tích, so sánh tổng hợp các yếu tố địa lý cũng như giúp học sinh thấy được mối quan hệ giữa chúng với nhau. Đồng thời môn học còn giáo dục các em phát hiện, khai thác, sử dụng, bảo vệ và cải tạo tài nguyên thiên nhiên, môi trường một cách hợp lí nhằm góp phần tích cực vào việc xây dựng kinh tế- xã hội, quốc phòng an ninh của Tổ quốc.
Để dạy và học tốt phân môn địa lý, việc đổi mới phương pháp dạy học tích cực và vận dụng các kỹ thuật dạy học tích cực là hết sức cần thiết.
Có rất nhiều kĩ thuật dạy học tích cực mà những nhà nghiên cứu giáo dục đã đưa ra nhằm dạy học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức tốt mà còn phát triển năng lực. Trong tiết dạy địa lí bài “Thành phố Hồ Chí Minh” hôm nay, chúng tôi thiết kế lồng ghép các kỹ thuật dạy học sau: kĩ thuật "XYZ", kĩ thuật "Các mảnh ghép" trong đó kỹ thuật XYZ là chủ đạo.
Kĩ thuật "XYZ" là một kỹ thuật nhằm phát huy tính tích cực trong thảo luận nhóm. X là số người trong nhóm, Y là số ý kiến mỗi người cần đưa ra, Z là phút dành cho mỗi người.
Kĩ thuật "Các mảnh ghép"
Là hình thức học tập hợp tác kết hợp giữa cá nhân, nhóm và liên kết giữa các nhóm nhằm:
- Giải quyết một nhiệm vụ phức hợp (có nhiều chủ đề)
- Kích thích sự tham gia tích cực của học sinh:
- Nâng cao vai trò của cá nhân trong quá trình hợp tác (Không chỉ hoàn thành nhiệm vụ ở Vòng 1 mà còn phải truyền đạt lại kết quả vòng 1 và hoàn thành nhiệm vụ ở Vòng 2).
Mặc dù biết XYZ tốn nhiều thời gian nhưng thiết nghĩ, nếu chúng ta thực hiện thường xuyên, đồng bộ từ các khối lớp thì phản xạ tư duy, động não của học sinh sẽ nhanh và nhạy bén hơn. Bên cạnh đó, để học sinh có nhiều vốn kiến thức để tham gia phát biểu ý kiến thì khâu giao bài nhà chuẩn bị tiết học sau cũng rất là quan trọng.
Trong dạy học, mỗi phương pháp, kỹ thuật đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định, điều quan trọng là người giáo viên phải nắm vững các kỹ thuật, phương pháp và linh hoạt tùytheo nội dung bài học mà chọn kĩ thuật phù hợp.
Thầy Trần Bá Phúc - Chuyên viên Phòng Giáo dục Quận 4 phát biểu chỉ đạo.
